quae si dubia essent

si vis, dabo tibi testes,

si voltis,

si placet,

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

si populus plurimum potest,

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

Si quaerimus, cur, etc.,

magnifica quidem res, si modo est ulla,

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

si quisquam est facilis, hic est,

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

dicito, si quid vis, non nocebo,

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

si aliquid dandum est voluptati,

four times repeated,

noli mirari, si hoc non impetras,

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

si ita sensit, ut loquitur,

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

si quid sceleste fecit,

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

quid mirum, si haec invitus amisi?

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

si hoc ita fato datum erat, ut,

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

alte spectare si voles, etc.,

si jam eminebit foras,

si me audietis,

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

id persequar, si potero, subtilius,

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

si quid te volam, ubi eris?

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

si potuero,

si potuerit,

si modo id exprimere Latine potuero,

si modo interpretari potuero,

si ne ei caput exoculassitis,

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

si habeat aurum,

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

si velim,

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

si singulos numeremus,

si Scipionis desiderio me moveri negem,

si ad verba rem deflectere velimus,

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

O si solitae quicquam virtutis adesset,

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

perii, si me aspexerit!

victus sum, si dixeris,

Romani si casu intervenerint,

si aliter accidisset,

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

si id fecisses,

si quis in caelum ascendisset, etc.,

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

si aliud nihil,

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

quae si causa non esset, tamen, etc.,

quae si dubia essent, tamen, etc.,

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

si deus si dea es,

hostiam si deo, si deae immolabant,

si vis, dabo tibi testes,

si voltis,

si placet,

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

si populus plurimum potest,

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

Si quaerimus, cur, etc.,

magnifica quidem res, si modo est ulla,

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

si quisquam est facilis, hic est,

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

dicito, si quid vis, non nocebo,

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

si aliquid dandum est voluptati,

four times repeated,

noli mirari, si hoc non impetras,

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

si ita sensit, ut loquitur,

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

si quid sceleste fecit,

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

quid mirum, si haec invitus amisi?

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

si hoc ita fato datum erat, ut,

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

alte spectare si voles, etc.,

si jam eminebit foras,

si me audietis,

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

id persequar, si potero, subtilius,

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

si quid te volam, ubi eris?

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

si potuero,

si potuerit,

si modo id exprimere Latine potuero,

si modo interpretari potuero,

si ne ei caput exoculassitis,

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

si habeat aurum,

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

si velim,

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

si singulos numeremus,

si Scipionis desiderio me moveri negem,

si ad verba rem deflectere velimus,

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

O si solitae quicquam virtutis adesset,

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

perii, si me aspexerit!

victus sum, si dixeris,

Romani si casu intervenerint,

si aliter accidisset,

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

si id fecisses,

si quis in caelum ascendisset, etc.,

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

si aliud nihil,

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

quae si causa non esset, tamen, etc.,

quae si dubia essent, tamen, etc.,

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

si deus si dea es,

hostiam si deo, si deae immolabant,

quod si -- but if; si quis/quid -- if anyone/anything

qui cum Amphitruone abiit hinc in exercitum,

cum Pansā vixi in Pompeiano,

semper ille antea cum uxore, tum sine eā,

quibuscum essem libenter,

cum quibus in ceteris intellegis afuisse,

si cenas hodie mecum,

vagamur egentes cum conjugibus et liberis,

errare malo cum Platone, etc.,

qui unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant,

in' hinc, quo dignus, cum donis tuis Tam lepidis,

egone abs te abii hinc hodie cum diluculo?

cum primo luci,

cras cum filio cum primo luci ibo hinc,

cum primā luce,

cum primo lumine solis,

pariter cum ortu solis,

pariter cum occasu solis,

cum sole reliquit,

mane cum luci simul,

simul cum dono designavit templo Jovis fines,

et vixisse cum re publicā pariter, et cum illā simul extinctus esse videatur,

cum magnā calamitate et prope pernicie civitatis,

cum summā rei publicae salute et cum tuā peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui, etc.,

cum magno provinciae periculo,

cum summo probro,

cum summā tuā dignitate,

cum bonā alite,

ferendum hoc onus est cum labore,

multis cum lacrimis aliquem obsecrare,

hunc ipsum abstulit magno cum gemitu civitatis,

orare cum lacrimis coepere,

si minus cum curā aut cautelā locus loquendi lectus est,

cum curā,

cum summo studio,

cum quanto studio periculoque,

cum multā venustate et omni sale,

summā cum celeritate ad exercitum rediit,

maximo cum clamore involant,

cum clamore,

cum clamore ac tumultu,

Athenienses cum silentio auditi sunt,

illud cum pace agemus,

cum bonā pace,

cum bonā gratiā,

cum bonā veniā,

cum veniā,

cum virtute vivere,

cum judicio,

cum firmā memoriā,

legata cum fide ac sine calumniā persolvere,

spolia in aede... cum sollemni dedicatione dono fixit,

et huic proelium cum Tuscis ad Janiculum erat crimini,

frumenti cum summā caritate inopia erat,

cum eo quidem, quod, etc.,

sit sane, quoniam ita tu vis: sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat,

Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, si et ipsi adscribi coloni vellent,

cum eo tamen, ut nullo tempore is... non sit sustinendus,

obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites, etc.,

cum eo, ne amplius quam has urant,

cum eo tamen, ne, etc.,

cum divis volentibus quodque bene eveniat mando tibi, Mani, etc.,

agite, cum dis bene juvantibus arma capite,

cum superis,

ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo,

cum octavo, cum decimo,

cum centesimo,

cum centesimā fruge agricolis faenus reddente terrā,

cum linguā lingere,

cum suo gurgite accepit venientem (fluvius),

cum vino et oleo ungere,

terra in Augurum libris scripta cum R uno,

ut proprie cohaereat cum narratione,

(haec) arbitror mihi constare cum ceteris scriptoribus,

interfectam esse... convenit mihi cum adversariis,

quī autem poterat in gratiam redire cum Oppianico Cluentius?

hanc sententiam cum virtute congruere semper,

foedera quibus etiam cum hoste devincitur fides,

capita nominis Latini stare ac sentire cum rege videbant,

cum aliquo in gratiam redire,

stabat cum eo senatūs majestas,

conjurasse cum Pausaniā,

Autronium secum facere,

cum his me oblecto, qui res gestas aut orationes scripserunt suas,

quoniam vivitur, non cum perfectis hominibus, sed cum iis, etc.,

nulla (societas) carior quam ea quae cum re publicā est unicuique nostrum,

cum civibus vivere,

cum M. Fabio mihi summus usus est,

cum quibus publice privatimque hospitia amicitiasque junxerant,

partiri cum Dinaeā matre jussit,

cum Baebio communicare,

of local association, nearness: cum mortuā jugulatum servum nudum positurum ait,

duos tamen pudor cum eo tenuit,

cum aliquo agere,

cum eo Accius injuriarum agit,

si par est agere cum civibus,

si mihi cum Peripateticis res esset,

tecum enim mihi res est,

uni tibi et cum singulis res est,

pacem cum Sabinis facere,

haec ego cum ipsis philosophis disserebam,

tempus cum conjuratis consultando absumunt,

quibuscum continenter bellum gerunt,

cum Cleanthe quam multis rebus Chrysippus dissidet!

neque tam quererer cum deo quod, etc.,

cum quo Antiochum saepe disputantem audiebam,

cum stomacheretur cum Metello,

manu cum hoste confligere,

utilia cum honestis pugnare,

cum majoribus nostris bella gessit,

cum Auruncis bellum inire,

cum Volscis aequo Marte discessum est,

inimicitias cum Africano gerere,

cum Scipione dissentire,

cum utrāque (uxore) divortium fecit,

nec Arcesilae calumnia conferenda est cum Democriti verecundiā,

hanc rationem dicendi cum imperatoris laude comparare,

conferam Sullamne cum Junio,

(orationem) cum magnitudine utilitatis comparare,

hominem sine re, sine fide,

a portu illuc nunc cum laternā advenit,

cadus cum vino,

olla cum aquā,

arcula cum ornamentis,

fiscos cum pecuniā Siciliensi,

onerariae naves cum commeatu,

cum servili schemā,

so of clothing,

ut ne quis cum telo servus esset,

so of weapons,

inmissi cum falcibus, etc.,

vidi argenteum Cupidinem cum lampade,

simulacrum Cereris cum faucibus,

109: cum elephanti capite puer natus,

cum quinque pedibus natus,

Ter. ib.: Minucius cum vulnere gravi relatus in castra,

te Romam venisse cum febri,

ex eis qui cum imperio sint,

cum imperio aut magistratu,

v. Krebs, Antibarb. p. 538): tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

quandoque tu... omnibus in eisdem flagitiis mecum versatus es,

Numidae... in eādem mecum Africā geniti,

quocum (quīcum), quacum, quibuscum, quīcum (for quocum),

his de rebus velim cum Pompeio, cum Camillo, cum quibus vobis videbitur, consideretis,

adhibuit sibi quindecim principes cum quibus causas cognovit,

cum et diurno et nocturno metu,

nam omnes id faciunt quom se amari intellegunt,

facile, quom valemus, recta consilia aegrotis damus,

cum semen maturum habet, tum tempestiva est,

cum permagna praemia sunt, est causa peccandi,

quidam vivere tunc incipiunt cum desinendum est,

ad cujus igitur fidem confugiet cum per ejus fidem laeditur cui se commiserit?

haud invito ad auris sermo mi accessit tuos, Quom te postputasse omnis res prae parente intellego,

qui cum levati morbo videntur, in eum de integro inciderunt,

(dolor) Cum furit... Profuit incensos aestus avertere ( = prodest),

nemo non, cum alteri prodest, sibi profuit,

gubernatores cum exultantes loligines viderunt... tempestatem significari putant,

cum depulsi sunt agni a matribus, diligentia adhibenda est ne, etc.,

cum ejus generis copia defecit, ad innocentium supplicia descendunt,

(hostis) cum intravit... modum a captivis non accipit,

quia enim, cum prima cognovi, jungere extrema cupio,

cum id factum est, tamen grex dominum non mutavit,

quae cum se disposuit... summum bonum tetigit,

ita fere officia reperientur, cum quaeretur, quid deceat, etc.,

etiam tum cum verisimile erit aliquem commisisse... latratote,

in talibus... stabilitas amicitiae confirmari potest, cum homines cupiditatibus imperabunt,

quam (spem), cum in otium venerimus, habere volumus,

nec irascimur illis cum sessorem recusaverint,

cum haec erunt considerata, statim nostrae legis expositione... utemur,

cum viderit secari patrem suum filiumve, vir bonus non flebit?

qui tum demum beatum terrarum orbem futurum praedicavit cum aut sapientes regnare, aut reges sapere coepissent,

cum tempestates pluviae fuerint, videtote quot dies, etc.,

cum bene cesserit negotiatio, multum militia retulerit,

humile genus est (causae) cum contempta res adfertur,

purgatio est cum factum conceditur, culpa removetur,

in quo scelere, etiam cum multae causae convenisse... videntur, tamen non temere creditur,

qui incolunt maritimas urbis, etiam cum manent corpore, animo tamen excursant,

etiam cum potentes nocere intendent,

cum etiam plus contenderimus, etc.,

sorba in sapa cum vis condere, arida facias,

acerbum'st pro benefactis quom mali messim metas,

quom faciem videas, videtur esse quantivis preti,

difficile est tacere cum doleas,

etiam interpretatio nominis habet acumen cum ad ridiculum convertas,

difficile est cum praestare omnibus concupieris, servare aequitatem,

quos (versus) cum cantu spoliaveris, nuda paene remanet oratio,

saepe soleo audire Roscium cum ita dicat se, etc.,

caveto quom ventus siet aut imber, effodias aut seras,

quis tam dissoluto animo est qui, haec cum videat, tacere ac neglegere possit?

formam mihi totius rei publicae, si jam es Romae, aut cum eris, velim mittas,

quae si prodierit, atque adeo cum prodierit—scio enim proditurum esse—audiet,

si damnatus eris, atque adeo cum damnatus eris—nam dubitatio quae poterit esse? etc.,

certe, edepol, quom illum contemplo et formam cognosco meam... nimis simili'st mei,

potestne tibi ulla spes salutis ostendi cum recordaris in deos immortalis quam impius... fueris?

equidem cum... recordor, vix aetatem Alexandri suffecturam fuisse reor ad unum bellum,

quod cum ita est,

quodsi ita est,

often, nunc cum: qui modo nusquam conparebas, nunc quom conpares, peris,

nos de injusto rege nihil loquimur, nunc cum de ipsa regali re publica quaerimus,

quodsi tum, cum res publica severitatem desiderabat, vici naturam, etc., nunc cum omnes me causae ad misericordiam... vocent, quanto tandem studio, etc.,

Curculio hercle verba mihi dedit quom cogito,

sed tandem, quom recogito, qui potis est scire, haec scire me?

ergo quom optume fecisti, nunc adest occasio Benefacta cumulare,

at cumst imposta corona, Clamabis capiti vina subisse meo (est imposta = erit imposta),

quom videbis tum scies,

sed cum certum sciam faciam te paulo ante certiorem,

cum tu haec leges, ego jam annuum munus confecero,

mox quom imitabor Sauream, caveto ne succenseas,

cum testes ex Sicilia dabo, quem volet ille eligat,

mox dabo quom ab re divina rediero,

cum haec docuero, tum illud ostendam, etc.,

quod quom dixero, si placuerit, Facitote,

cum ego Granium testem produxero, refellito, si poteris,

quae cum omnia collegeris, tum ipse velim judices satisne videatur,

oro, ne me hodie, cum isti respondero, putetis, etc.,

curata fac sint quom a foro redeam domum,

non admirere cum ego ipse me id ex te primum audisse confitear?

portisculus signum cum dare coepisset,

quom testamento patris partisset bona,

quom venisset,

audivi summos homines cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas,

haec cum Crassus dixisset, silentium est consecutum,

cum Thebani Lacedaemonios bello superavissent... aeneum statuerunt tropaeum,

Dionysius cum fanum Proserpinae Locris expilavisset, navigabat Syracusas,

eo cum venisset, animadvertit ad alteram ripam magnas esse copias hostium,

Tarquinius et Tullia minor... cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur nuptiis,

idem me pridem quom ei advorsum veneram, Facere atriensem voluerat,

Quid ais? Quom intellexeras, id consilium capere, quor non dixti extemplo,

nam tum cum in Asia res magnas permulti amiserant, scimus Romae, solutione impedita, fidem concidisse,

cum ea consecutus nondum eram... tamen ista vestra nomina numquam sum admiratus,

cum ad aliquod oppidum venerat, eadem lectica usque ad cubiculum deferebatur,

(Cassi vellaunus) cum equitatus noster se in agros ejecerat, essedarios ex silvis emittebat,

cum comminus venerant, gladiis a velitibus trucidabantur,

Pacuvius qui Syriam usu suam fecit, cum vino... sibi parentaverat,

cum fossam latam cubiculari lecto circumdedisset, ejusque transitum... conjunxisset, eum ipse detorquebat,

cum cohortes ex acie procucurrissent, Numidae... effugiebant, etc.,

cum in jus duci debitorem vidissent, undique convolabant,

Demaratus cum audiret dominationem Cypseli confirmari, defugit patriam ( = cum audivisset),

(Epaminondas) cum gravi vulnere exanimari se videret, quaesivit salvusne esset clipeus, etc.,

cum ex eo quaereretur quid esset dolus magnus, respondebat, etc.,

qui cum unum jam et alterum diem desideraretur, neque in eis locis inveniretur... liberti Asuvii in eum invadunt, etc.,

quid enim meus frater ab arte adjuvari potuit, cum... furem se videre respondit? Quid in omni oratione Crassus... cum pro Cn. Plancio diceret?

where dicebat might stand for diceret, but not responderet for respondit: cum ad tribum Polliam ventum est, et praeco cunctaretur, etc.,

cum tecum Ephesi collocutus sum,

cum te Puteolis prosequerer,

also,

posticulum hoc recepit quom aedis vendidit, Flaut. Trin. 1, 2, 157: scilicet qui dudum tecum venit cum pallam mihi Detulisti,

non tum cum emisti fundum Tusculanum, in leporario apri fuerunt,

in judiciis quanta vis esset didicit cum est absolutus,

per tuas statuas vero cum dixit, vehementer risimus,

cum occiditur Sex. Roscius, (servi) ibidem fuerunt,

tunc flesse decuit cum adempta sunt nobis arma,

6, 7, 4: semel dumtaxat vultum mutavit, tunc cum... anulum in profundum dejecit,

9, 8, 1: rerum natura... cum visum est deinde, (filium tuum) repetiit,

accepimus et serpentem latrasse cum pulsus est regno Tarquinius,

jube vinum dari: jam dudum factum'st quom primum bibi,

Pompeius cum primum contionem habuit... ostendit, etc.,

ipse cum primum pabuli copia esse inciperet, ad exercitum venit,

effice ut idem status sit cum exigis qui fuit cum promitterem,

tum lacrimare debueras cum equo calcaria subderes,

in quem Juppiter se convertit cum exportavit per mare... Europen,

ne cum in Sicilia quidem (bellum) fuit... pars ejus belli in Italiam ulla pervasit,

nempe eo (lituo) Romulus regiones direxit tum cum urbem condidit,

non tibi, cum in conspectu Roma fuit, succurrit? etc.,

ab Anaximandro moniti Lacedaemonii sunt ut urbem... linquerent, quod terrae motus instaret, tum cum... urbs tota corruit,

ad quem cum accessimus, Appio, subridens, Recipis nos, inquit, etc.,

me primus dolor percussit, Cotta cum est expulsus,

itaque ne tum quidem cum classem perdidisti, Mamertinis navem imperare ausus es,

haec cum facta sunt in concilio, magna spe et laetitia omnium discessum est,

cum Thessalos in armis esse nuntiatum est, Ap. Claudium... senatus misit,

Gracchus cum ex Sardinia rediit, orationem ad populum habuit,

set Stalagmus quojus erat tunc nationis, quom hinc abit?

haec Crassi oratio cum edita est, quattuor et triginta tum habebat annos, etc.,

eo cum venio, praetor quiescebat,

cum Caesari in Galliam venit, alterius factionis principes erant Aedui, alterius Sequani,

cum haec accepta clades est, jam C. Horatius et T. Menenius consules erant,

45, 39, 1: merito me non adgnoscis, nam cum hoc factum est, integer eram,

beneficium ei videberis dedisse cui tunc inimicissimus eras cum dares?

bona quoque, quae tunc habuit cum damnaretur, publicabuntur,

pauper Fabricius (erat) Pyrrhi cum sperneret aurum,

cum est ad nos adlatum de temeritate eorum, etc., cetera mihi facillima videbantur... multaque mihi veniebant in mentem, etc.,

eademne erat haec disciplina tibi quom tu adulescens eras?

alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

qui cum plures erant, paucis nobis exaequari non poterant, hi postquam pauciores sunt, etc.,

qui (Pompeius) cum omnes Caesarem metuebamus ipse eum diligebat, postquam ille metuere coepit, etc.,

res per eosdem creditores per quos cum tu aderas agebatur,

Senatus consultum factum est de ambitu in Afranii sententiam quam ego dixeram cum tu adesses,

Trebellium valde jam diligit: oderat tum cum ille tabulis novis adversabatur,

non tam id sentiebam cum fruebar, quam tunc cum carebam,

etenim tunc esset hoc animadvertendum cum classis Syracusis proficiebatur,

cum captivis redemptio negabatur, nos vulgo homines laudabant, nunc deteriore condicione sumus, etc.,

hic subito quantus cum viveret esse solebat, Exit humo,

desipiebam mentis cum illa scripta mittebam tibi,

sed tu cum et tuos amicos in provinciam quasi in praedam invitabas, et cum eis praedabare, et... non statuebas tibi rationem esse reddendam?

illas res tantas cum gerebam, non mihi mors, non exsilium ob oculos versabatur?

num P. Decius cum se devoveret, et equo admisso in mediam aciem Latinorum inruebat, aliquid... cogitabat?

fulgentis gladios hostium videbant Decii, cum in aciem eorum inruebant,

cum vim quae esset in sensibus explicabamus, etc.,

equidem... risum vix tenebam, cum Attico Lysiae Catonem nostrum comparabas,

cum censebam,

cum dicebam,

cum ponebas,

res, cum haec scribebam, erat in extremum adducta discrimen,

sometimes cum dabam = cum scribebam,

cum scriberem, as epistolary tense, in oblique discourse,

tum cum insula Delos... nihil timebat, non modo provinciis sed etiam Appia via jam carebamus,

antea cum equester ordo judicaret, improbi magistratus in provinciis inserviebant publicanis (a logical consequence),

sed cum jam honores (Hortensii) et illa senior auctoritas gravius quiddam requireret, remanebat idem (dicendi genus) nec decebat idem,

Flaminius, cum tripudio auspicaretur, pullarius diem differebat, etc.,

Zenonem cum Athenis essem audiebam frequenter,

cum ageremus vitae supremum diem, scribebamus hoc,

cum jam in exitu annus esset, Q. Marcius... magistratu abiturus erat,

tum mi aedes quoque arridebant, quom ad te veniebam, tuae,

cum a nostro Catone laudabar vel reprehendi me a ceteris facile patiebar,

Hortensius cum partiretur tecum causas, prorogandi locum semper tibi relinquebat,

ex hoc effectos panes, cum in colloquiis Pompeiani famem nostris objectarent, vulgo in eos jaciebant (causal),

according to class. usage,

contrary to class. usage,

nam quom modo exibat foras, ad portum se aibat ire,

ut, cum L. Opimii causam defendebat, C. Carbo nihil de Gracchi nece negabat, sed id jure factum esse dicebat,

nuper cum ego C. Sergii Oratae... causam defenderem, nonne omnis nostra in jure versata defensio est?

similiter arbitror... illum (oratorem) de toto illo genere non plus quaesiturum esse, quid dicat, quam Polycletum illum, cum Herculem fingebat, quem ad modum pellem aut hydram fingeret (fingebat, for euphony, in view of the foll. fingeret),

nec vero ille artifex cum faceret Jovis formam... contemplabatur aliquem, e quo similitudinem duceret,

casu, cum legerem tuas litteras, Hirtius erat apud me,

Hasdrubal tum forte cum haec gerebantur, apud Syphacem erat,

cum haec Romae agebantur, Chalcide Antiochus ipse sollicitabat civitatium animos, etc.,

cum haec in Hispania gererentur, comitiorum jam appetebat dies,

cum haec agebantur, Chalcide erat Antiochus,

cum haec agerentur jam consul via Labicana ad fanum Quietis erat,

tunc erat mendacio locus cum ignota essent externa... nunc vero, etc. (opposition of times),

cum haec proderem habebant et Caesares juvenes sturnum, etc.,

res quom animam agebat tum esse offusam oportuit,

quod cum res agebatur nemo in me dixit, id tot annis post tu es inventus qui diceres?

o, Astaphium, haut isto modo solita's me ante appellare, Sed blande, quom illuc quod aput vos nunc est, aput me haberem,

44, 39, 7.— Hence the mood may change in co-ordinate clauses: tum, cum haberet haec res publica Luscinos, Calatinos, etc., homines... patientia paupertatis ornatos, et tum, cum erant Catones, Phili, etc., tamen hujusce modi res commissa nemini est (haberet, concessive),

cum is triumphus de Liguribus agebatur, Ligures... coloniam ipsam ceperunt,

cum Africanus censor tribu movebat centurionem... inquit,

cum (censor) M. Antistio equum ademisset,

magistratus quom ibi adesset, occepta'st agi,

Alexandrum uxor sua, cum simul cubaret, occidit,

armati, cum sui utrosque adhortarentur... in medium inter duas acies procedunt,

cum ille Romuli senatus... temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam, populus id non tulit,

an pater familiarissimis suis succensuit cum Sullam et defenderent et laudarent? (causal),

tum cum bello sociorum tota Italia arderet, homo non acerrimus... C. Norbanus in summo otio fuit (concessive),

quibus rebus cum unus in civitate maxime floreret, incidit in eandem invidiam, etc. (adversative),

sed cum jam appropinquantium forma lemborum haud dubia esset... tunc injecta trepidatio est,

quem quidem hercle ego, in exilium quom iret, redduxi domum,

consule me, cum esset designatus tribunus, obtulit in discrimen vitam suam,

haec epistula est, quam nos, in aedibus Apronii cum litteras conquireremus, invenimus,

Brundusii cum loquerer cum Phania, veni in eum sermonem ut dicerem, etc.,

itaque, cum populum in curias triginta divideret, nomina earum (Sabinarum) curiis imposuit,

Ap. Claudius, ovans cum in urbem iniret, decem milia pondo argenti, etc., in aerarium tulit,

cum essem in castris ad fluvium Pyramum, redditae mihi sunt uno tempore a te epistulae duae,

so with cum essem (essemus, etc.),

Eumenes rex ab Roma cum in regnum rediret... mactatus est ( = on the journey),

Agesilaus cum ex Aegypto reverteretur... in morbum implicitus decessit,

Gallo narravi, cum proxime Romae fui, quid audissem,

proxime cum in patria mea fui, venit ad me, etc.,

ipsi comprehensi a me, cum jam dilucesceret, deducuntur,

cum advesperasceret, cum lucesceret,

cum lux appropinquaret,

cum dies instaret,

cum comitiorum tempus adpeteret,

cum dies comitiorum adpropinquaret,

cum ea dies venit,

cum hanc jam epistulam complicarem, tabellarii a vobis venerunt, etc.,

L. Octavius, cum multas jam causas diceret, adulescens est mortuus,

cum plures jam tribus dicto esse audientem pontifici duumvirum juberent... ultimum de caelo quod comitia turbaret intervenit,

cum maxime conquereretur apud patres... repente strepitus ante curiam... auditur,

haec cum maxime dissereret, intervenit Tarquinius,

so with cum maxime,

Caesarem saepe accusavit, cum adfirmaret illum numquam, dum haec natio viveret, sine cura futurum ( = adfirmans, or adfirmando),

Antigonus in proelio, cum adversus Seleucum dimicaret, occisus est ( = dimicans),

impulit ut cuperem habere, cum diceret,

cum haec in Achaia atque apud Dyrrhachium gererentur... Caesar mittit, etc.,

cum civitas in opere ac labore adsiduo reficiendae urbis teneretur, interim Q. Fabio... dicta dies est,

cum hic status in Boeotia esset, Perseus... misit,

illum saepe audivi, hic, cum ego judicare jam aliquid possem, abfuit,

cum maxime haec in senatu agerentur, Canuleius... (ad populum) ita disseruit,

cum maxime Capua circumvallaretur, Syracusarum oppugnatio ad finem venit,

cum jus amicitiae, societatis, adfinitatis ageretur, cum, etc., eo tempore tu non modo non... retulisti, sed ne ipse quidem, etc.,

ille versus, qui in te erat collatus cum aedilitatem petebas,

cum ex oppido exportabatur (Dianae statua) quem conventum mulierum factum esse arbitramini?... Quid hoc tota Sicilia est clarius quam omnes convenisse cum Diana exportaretur ex oppido? etc.,

sed ego, homines cum considerabam, alterum fidei, alterum probri plenum, nequaquam adduci potui ad absolvendum,

cum secum reputavit,

amice facis Quom me laudas,

bene facitis cum venitis,

quae cum taces, nulla esse concedis,

cum igitur proferent aliquid hujusmodi... inventum proferent,

quod cum dederis, illud dederis ut is absolvatur,

fecisti furtum quom istaec flagitia me celavisti et patrem,

loco ille motus est cum ex urbe est depulsus,

Orestes cum se defendit, in matrem confert crimen,

cum grandiorem aetatem ad consulatum constituebant, adulescentiae temeritatem verebantur,

very rare): quid quod et ominibus certis prohibebar amori Indulgere meo, tum cum mihi ferre jubenti Excidit et fecit spes nostras cera caducas,

exspectationem nobis non parvam attuleras cum scripseras, etc.,

quod quidem tibi ostenderam cum a me Capuam reiciebam,

tunc venena edebat bibebatque, cum immensis epulis non delectaretur tantum, sed gloriaretur,

illa scelera... cum ejus domum evertisti, cujus, etc.,

jam aderit tempus quom sese etiam ipse oderit,

erit illud profecto tempus et illucescet aliquando dies cum... amicissimi benevolentiam desideres,

fuit quoddam tempus cum in agris homines bestiarum more vagabantur,

fuerunt alia genera qui... dicebant,

fuit cum hoc dici poterat (potuisset would be hypothetical),

quod fuit tempus cum rura colerent homines,

ac fuit cum mihi quoque initium requiescendi concessum arbitrarer,

incidunt saepe tempora cum ea commutantur,

longum illud tempus cum non ero, etc.,

atque ille eo tempore paruit cum parere senatui necesse erat,

memini noctis illius cum... pollicebar,

illa pugna quom, etc. ( = in qua),

Marcellino Consule, cum ego... putabam ( = anno Marcellini, quo, etc.),

patrum nostrorum memoria cum exercitus videbatur ( = tempore quo),

accepit enim agrum iis temporibus cum jacerent pretia praediorum,

numerandus est ille annus cum obmutuisset senatus?

haec scripsi postridie ejus diei cum castra haberem Mopsuhestiae (cf. habebam, as epistolary tense),

eodem anno, cum omnia infida Romanis essent, Capuae quoque conjurationes factae,

Crassus hodie, cum vos non adessetis, posuit idem, etc.,

omnia quae a te nudius tertius dicta sunt, cum docere velles, etc.,

posteaquam Pompeius apud populum ad VIII. Id. Febr., cum pro Milone diceret, clamore convicioque jactatus est,

hanc domum Jam multos annos est quom possideo,

anni sunt octo cum ista causa in ista meditatione versatur,

vigesimus annus est, cum omnes scelerati me unum petunt,

jam diu'st quom ventri victum non datis,

quia septem menses sunt quom in hasce aedes pedem Nemo intro tetulit,

permulti jam anni erant cum inter patricios magistratus tribunosque nulla certamina fuerant,

dies triginta aut plus in ea navi fui, Quom interea semper mortem exspectabam miser,

unus et alter dies intercesserat, cum res parum certa videbatur,

annos factum'st sedecim Quom conspicatus est primo crepusculo Puellam exponi,

nondum centum et decem anni sunt cum de pecuniis repetundis lata lex est,

nam illi quidem haut sane diu'st quom dentes exciderunt,

omnino biduum supererat cum exercitui frumentum metiri oporteret,

dies nondum decem intercesserant cum ille alter filius necatur,

nondum lucebat cum Ameriae scitum est,

dies haud multi intercesserunt cum ex Leontinis praesidium... venerunt,

non dubitabat Minucius quin, etc., cum repente jubetur dicere,

jamque hoc facere noctu adparabant cum matres familiae repente... procucurrerunt,

jam Sora capta erat cum consules prima luce advenere,

vix erat hoc plane imperatum cum illum spoliatum... videres,

quam multi enim jam oratores commemorati sunt... cum tamen spisse ad Antonium Crassumque pervenimus,

jamque fuga timidum caput abdidit alte (coluber), Cum medii nexus extremaeque agmina caudae Solvuntur,

Hortensium maxime probavi pro Messala dicentem, cum tu abfuisti,

num infitiari potes te illo ipso die meis praesidiis circumclusum commovere te non potuisse, cum tu nostra... caede contentum esse dicebas?

nox erat et placidum carpebant fessa soporem Corpora... cum medio volvuntur sidera lapsu, Cum tacet omnis ager, etc.,

sed uterque noster cedere cogebatur, cum quidem ille pollicitus est, se quod velletis esse facturum,

fit gemitus omnium et clamor, cum tamen a praesenti supplicio tuo continuit populus Romanus se, etc.,

cum nihilo magis,

simulat se eorum praesidio conflteri, cum interea aliud quiddam jam diu machinetur,

cum tu interim vero numquam significaris sententiam tuam,

anni sunt octo... cum interea Cluentianae pecuniae vestigium nullum invenitis,

tanta erat in his locis multitudo cum interim Rufio noster... hominem percussit,

post Leuctricam pugnam Lacedaemonii se numquam refecerunt... cum interim Agesilaus non destitit patriam juvare,

nam ipsi vident eorum quom auferimus bona ( = nos auferre or auferentes),

conspectum est cum obiit,

is... numquam est conspectus cum veniret,

vidi... Cum tu terga dares,

L. Flaccum ego audivi cum diceret Caeciliam exisse, etc.,

memini quom... haud audebat,

memini cum mihi desipere videbare,

memini cum velles residere ferventissimo sole,

habeo gratiam tibi Quom copiam istam mi et potestatem facis,

tibi maximas gratias ago, cum tantum litterae meae potuerunt, ut eis lectis, etc.,

quom tu's aucta liberis... gratulor,

quom istaec res tibi ex sententia Pulcre evenit, gaudeo,

cum vero in C. Matii familiaritatem venisti, non dici potest quam valde gaudeam,

di tibi bene faciant semper quom advocatus bene mi ades,

etiamne ea neglegamus, quae fiunt cum maxime, quae videmus?

nunc cum maxume operis aliquid facere credo,

quae multos jam annos et nunc cum maxime filium interfectum cupit,

castra amissa, et tum cum maxime ardere,

foliis ternis, aut, cum plurimum, quaternis,

cum tardissime,

cum longissime,

hoc hic quidem homines tam brevem vitam colunt, Quom hasce herbas hujus modi in suom alvom congerunt,

edepol, merito esse iratum arbitror, Quom apud te tam parva'st ei fides,

praesertim quom is me dignum quoi concrederet Habuit, me habere honorem ejus ingenio decet,

jam istoc probior es meo quidem animo quom in amore temperes,

Brix conjectures temperas): nil miror si lubenter tu hic eras, Quom ego servos quando aspicio hunc lacrumem quia dijungimur,

Lubbert, Grammat. Stud. II. pp. 133, 137): Nam puerum injussu eredo non tollent meo, Praesertim in ea re quom sit mi adjutrix socrus,

cum ista sis auctoritate, non debes arripere maledictum ex trivio,

cum vita sine amicis insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare,

quae cum ita sint, videamus, etc.,

quod cum ita sit, etc.,

cum inimicitiae fuerint numquam, opinio injuriae beneficiis sit exstincta... rei publicae providebo,

vacuum fundum, cum ego adessem, possidere non potuisti,

cum tanta multitudo lapides et tela conicerent, in muro consistendi potestas erat nulli,

cum esset egens, sumptuosus, audax... ad omnem fraudem versare suam mentem coepit,

quod oppidum cum esset altissimo et munitissimo loco, ad existimationem imperii arbitratus sum, comprimere eorum audaciam,

Caesar cum constituisset hiemare in continenti, neque multum aestatis superesset, obsides imperat, etc.,

quae cum ita sint, quid est quod de ejus civitate dubitetis, praesertim cum aliis quoque civitatibus fuerit adscriptus?

cur enim tibi hoc non gratificor nescio, praesertim cum his temporibus audacia pro sapientia liceat uti,

cum praesertim vos alium miseritis,

nihil est virtute amabilius, quippe cum propter virtutem etiam eos, quos numquam videmus, quodammodo diligamus,

numquam ego pecunias istorum, etc., in bonis rebus duxi, quippe cum viderem, etc.,

omnia experiri necessitas cogebat: quippe cum primas spes fortuna destituit, futura praesentibus videntur esse potiora,

me incommoda valetudo qua jam emerseram, utpote cum sine febri laborassem, tenebat Brundusii,

hei mihi, insanire me aiunt, ultro quom ipsi insaniunt,

tibi obtemperem quom tu mihi nequeas?

eo vos madefacitis, quom ego sim hic siccus?

cum de bonis et de caede agatur, testimonium dicturus est is qui et sector est et sicarius,

et cum tibi, viro, liceat purpura in veste stragula uti, matrem familias tuam purpureum amiculum habere non sines?

indignatur exul aliquid sibi deesse, cum defuerit Scipioni dos?

ita, cum maximis eum rebus liberares, perparvam amicitiae culpam relinquebas,

hunc Egnatium censores, cum patrem eicerent, retinuerunt,

eorum erat V. milium numerus, cum ipsi non amplius octingentos equites haberent,

Socratis ingenium immortalitati scriptis suis Plato tradidit, cum ipse litteram Socrates nullam reliquisset,

qui it lavatum In balineas, quom ibi sedulo sua vestimenta servat, Tam subripiuntur,

testis est Graecia, quae cum eloquentiae studio sit incensa, jamdiuque excellat in ea... tamen omnis artis vetustiores habet,

nam (Druentia) cum aquae vim vehat ingentem, non tamen navium patiens est,

ego autem, cum consilium tuum probarem, et idem ipse sentirem, nihil proficiebam,

non poterant tamen, cum cuperent, Apronium imitari,

quae cum ita essent... tamen,

cui cum Cato et Caninius intercessissent, tamen est perscripta,

patrem meum, cum proscriptus non esset, jugulastis,

quis ex populo, cum Scaevolam dicentem audiret in ea causa, quicquam politius aut elegantius exspectaret?

etiam tum quiesceretis cum rem publicam a facinorosissimis sicariis esse oppressam videretis?

quod esset judicium cum de Verris turpissimo comitatu tres recuperatorum nomine adsedissent?

mors cum exstinxisset invidiam, res ejus gestae sempiterni nominis glorianiterentur,

qui cum Amphitruone abiit hinc in exercitum,

cum Pansā vixi in Pompeiano,

semper ille antea cum uxore, tum sine eā,

quibuscum essem libenter,

cum quibus in ceteris intellegis afuisse,

si cenas hodie mecum,

vagamur egentes cum conjugibus et liberis,

errare malo cum Platone, etc.,

qui unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant,

in' hinc, quo dignus, cum donis tuis Tam lepidis,

egone abs te abii hinc hodie cum diluculo?

cum primo luci,

cras cum filio cum primo luci ibo hinc,

cum primā luce,

cum primo lumine solis,

pariter cum ortu solis,

pariter cum occasu solis,

cum sole reliquit,

mane cum luci simul,

simul cum dono designavit templo Jovis fines,

et vixisse cum re publicā pariter, et cum illā simul extinctus esse videatur,

cum magnā calamitate et prope pernicie civitatis,

cum summā rei publicae salute et cum tuā peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui, etc.,

cum magno provinciae periculo,

cum summo probro,

cum summā tuā dignitate,

cum bonā alite,

ferendum hoc onus est cum labore,

multis cum lacrimis aliquem obsecrare,

hunc ipsum abstulit magno cum gemitu civitatis,

orare cum lacrimis coepere,

si minus cum curā aut cautelā locus loquendi lectus est,

cum curā,

cum summo studio,

cum quanto studio periculoque,

cum multā venustate et omni sale,

summā cum celeritate ad exercitum rediit,

maximo cum clamore involant,

cum clamore,

cum clamore ac tumultu,

Athenienses cum silentio auditi sunt,

illud cum pace agemus,

cum bonā pace,

cum bonā gratiā,

cum bonā veniā,

cum veniā,

cum virtute vivere,

cum judicio,

cum firmā memoriā,

legata cum fide ac sine calumniā persolvere,

spolia in aede... cum sollemni dedicatione dono fixit,

et huic proelium cum Tuscis ad Janiculum erat crimini,

frumenti cum summā caritate inopia erat,

cum eo quidem, quod, etc.,

sit sane, quoniam ita tu vis: sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat,

Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, si et ipsi adscribi coloni vellent,

cum eo tamen, ut nullo tempore is... non sit sustinendus,

obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites, etc.,

cum eo, ne amplius quam has urant,

cum eo tamen, ne, etc.,

cum divis volentibus quodque bene eveniat mando tibi, Mani, etc.,

agite, cum dis bene juvantibus arma capite,

cum superis,

ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo,

cum octavo, cum decimo,

cum centesimo,

cum centesimā fruge agricolis faenus reddente terrā,

cum linguā lingere,

cum suo gurgite accepit venientem (fluvius),

cum vino et oleo ungere,

terra in Augurum libris scripta cum R uno,

ut proprie cohaereat cum narratione,

(haec) arbitror mihi constare cum ceteris scriptoribus,

interfectam esse... convenit mihi cum adversariis,

quī autem poterat in gratiam redire cum Oppianico Cluentius?

hanc sententiam cum virtute congruere semper,

foedera quibus etiam cum hoste devincitur fides,

capita nominis Latini stare ac sentire cum rege videbant,

cum aliquo in gratiam redire,

stabat cum eo senatūs majestas,

conjurasse cum Pausaniā,

Autronium secum facere,

cum his me oblecto, qui res gestas aut orationes scripserunt suas,

quoniam vivitur, non cum perfectis hominibus, sed cum iis, etc.,

nulla (societas) carior quam ea quae cum re publicā est unicuique nostrum,

cum civibus vivere,

cum M. Fabio mihi summus usus est,

cum quibus publice privatimque hospitia amicitiasque junxerant,

partiri cum Dinaeā matre jussit,

cum Baebio communicare,

of local association, nearness: cum mortuā jugulatum servum nudum positurum ait,

duos tamen pudor cum eo tenuit,

cum aliquo agere,

cum eo Accius injuriarum agit,

si par est agere cum civibus,

si mihi cum Peripateticis res esset,

tecum enim mihi res est,

uni tibi et cum singulis res est,

pacem cum Sabinis facere,

haec ego cum ipsis philosophis disserebam,

tempus cum conjuratis consultando absumunt,

quibuscum continenter bellum gerunt,

cum Cleanthe quam multis rebus Chrysippus dissidet!

neque tam quererer cum deo quod, etc.,

cum quo Antiochum saepe disputantem audiebam,

cum stomacheretur cum Metello,

manu cum hoste confligere,

utilia cum honestis pugnare,

cum majoribus nostris bella gessit,

cum Auruncis bellum inire,

cum Volscis aequo Marte discessum est,

inimicitias cum Africano gerere,

cum Scipione dissentire,

cum utrāque (uxore) divortium fecit,

nec Arcesilae calumnia conferenda est cum Democriti verecundiā,

hanc rationem dicendi cum imperatoris laude comparare,

conferam Sullamne cum Junio,

(orationem) cum magnitudine utilitatis comparare,

hominem sine re, sine fide,

a portu illuc nunc cum laternā advenit,

cadus cum vino,

olla cum aquā,

arcula cum ornamentis,

fiscos cum pecuniā Siciliensi,

onerariae naves cum commeatu,

cum servili schemā,

so of clothing,

ut ne quis cum telo servus esset,

so of weapons,

inmissi cum falcibus, etc.,

vidi argenteum Cupidinem cum lampade,

simulacrum Cereris cum faucibus,

109: cum elephanti capite puer natus,

cum quinque pedibus natus,

Ter. ib.: Minucius cum vulnere gravi relatus in castra,

te Romam venisse cum febri,

ex eis qui cum imperio sint,

cum imperio aut magistratu,

v. Krebs, Antibarb. p. 538): tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

quandoque tu... omnibus in eisdem flagitiis mecum versatus es,

Numidae... in eādem mecum Africā geniti,

quocum (quīcum), quacum, quibuscum, quīcum (for quocum),

his de rebus velim cum Pompeio, cum Camillo, cum quibus vobis videbitur, consideretis,

adhibuit sibi quindecim principes cum quibus causas cognovit,

cum et diurno et nocturno metu,

nam omnes id faciunt quom se amari intellegunt,

facile, quom valemus, recta consilia aegrotis damus,

cum semen maturum habet, tum tempestiva est,

cum permagna praemia sunt, est causa peccandi,

quidam vivere tunc incipiunt cum desinendum est,

ad cujus igitur fidem confugiet cum per ejus fidem laeditur cui se commiserit?

haud invito ad auris sermo mi accessit tuos, Quom te postputasse omnis res prae parente intellego,

qui cum levati morbo videntur, in eum de integro inciderunt,

(dolor) Cum furit... Profuit incensos aestus avertere ( = prodest),

nemo non, cum alteri prodest, sibi profuit,

gubernatores cum exultantes loligines viderunt... tempestatem significari putant,

cum depulsi sunt agni a matribus, diligentia adhibenda est ne, etc.,

cum ejus generis copia defecit, ad innocentium supplicia descendunt,

(hostis) cum intravit... modum a captivis non accipit,

quia enim, cum prima cognovi, jungere extrema cupio,

cum id factum est, tamen grex dominum non mutavit,

quae cum se disposuit... summum bonum tetigit,

ita fere officia reperientur, cum quaeretur, quid deceat, etc.,

etiam tum cum verisimile erit aliquem commisisse... latratote,

in talibus... stabilitas amicitiae confirmari potest, cum homines cupiditatibus imperabunt,

quam (spem), cum in otium venerimus, habere volumus,

nec irascimur illis cum sessorem recusaverint,

cum haec erunt considerata, statim nostrae legis expositione... utemur,

cum viderit secari patrem suum filiumve, vir bonus non flebit?

qui tum demum beatum terrarum orbem futurum praedicavit cum aut sapientes regnare, aut reges sapere coepissent,

cum tempestates pluviae fuerint, videtote quot dies, etc.,

cum bene cesserit negotiatio, multum militia retulerit,

humile genus est (causae) cum contempta res adfertur,

purgatio est cum factum conceditur, culpa removetur,

in quo scelere, etiam cum multae causae convenisse... videntur, tamen non temere creditur,

qui incolunt maritimas urbis, etiam cum manent corpore, animo tamen excursant,

etiam cum potentes nocere intendent,

cum etiam plus contenderimus, etc.,

sorba in sapa cum vis condere, arida facias,

acerbum'st pro benefactis quom mali messim metas,

quom faciem videas, videtur esse quantivis preti,

difficile est tacere cum doleas,

etiam interpretatio nominis habet acumen cum ad ridiculum convertas,

difficile est cum praestare omnibus concupieris, servare aequitatem,

quos (versus) cum cantu spoliaveris, nuda paene remanet oratio,

saepe soleo audire Roscium cum ita dicat se, etc.,

caveto quom ventus siet aut imber, effodias aut seras,

quis tam dissoluto animo est qui, haec cum videat, tacere ac neglegere possit?

formam mihi totius rei publicae, si jam es Romae, aut cum eris, velim mittas,

quae si prodierit, atque adeo cum prodierit—scio enim proditurum esse—audiet,

si damnatus eris, atque adeo cum damnatus eris—nam dubitatio quae poterit esse? etc.,

certe, edepol, quom illum contemplo et formam cognosco meam... nimis simili'st mei,

potestne tibi ulla spes salutis ostendi cum recordaris in deos immortalis quam impius... fueris?

equidem cum... recordor, vix aetatem Alexandri suffecturam fuisse reor ad unum bellum,

quod cum ita est,

quodsi ita est,

often, nunc cum: qui modo nusquam conparebas, nunc quom conpares, peris,

nos de injusto rege nihil loquimur, nunc cum de ipsa regali re publica quaerimus,

quodsi tum, cum res publica severitatem desiderabat, vici naturam, etc., nunc cum omnes me causae ad misericordiam... vocent, quanto tandem studio, etc.,

Curculio hercle verba mihi dedit quom cogito,

sed tandem, quom recogito, qui potis est scire, haec scire me?

ergo quom optume fecisti, nunc adest occasio Benefacta cumulare,

at cumst imposta corona, Clamabis capiti vina subisse meo (est imposta = erit imposta),

quom videbis tum scies,

sed cum certum sciam faciam te paulo ante certiorem,

cum tu haec leges, ego jam annuum munus confecero,

mox quom imitabor Sauream, caveto ne succenseas,

cum testes ex Sicilia dabo, quem volet ille eligat,

mox dabo quom ab re divina rediero,

cum haec docuero, tum illud ostendam, etc.,

quod quom dixero, si placuerit, Facitote,

cum ego Granium testem produxero, refellito, si poteris,

quae cum omnia collegeris, tum ipse velim judices satisne videatur,

oro, ne me hodie, cum isti respondero, putetis, etc.,

curata fac sint quom a foro redeam domum,

non admirere cum ego ipse me id ex te primum audisse confitear?

portisculus signum cum dare coepisset,

quom testamento patris partisset bona,

quom venisset,

audivi summos homines cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas,

haec cum Crassus dixisset, silentium est consecutum,

cum Thebani Lacedaemonios bello superavissent... aeneum statuerunt tropaeum,

Dionysius cum fanum Proserpinae Locris expilavisset, navigabat Syracusas,

eo cum venisset, animadvertit ad alteram ripam magnas esse copias hostium,

Tarquinius et Tullia minor... cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur nuptiis,

idem me pridem quom ei advorsum veneram, Facere atriensem voluerat,

Quid ais? Quom intellexeras, id consilium capere, quor non dixti extemplo,

nam tum cum in Asia res magnas permulti amiserant, scimus Romae, solutione impedita, fidem concidisse,

cum ea consecutus nondum eram... tamen ista vestra nomina numquam sum admiratus,

cum ad aliquod oppidum venerat, eadem lectica usque ad cubiculum deferebatur,

(Cassi vellaunus) cum equitatus noster se in agros ejecerat, essedarios ex silvis emittebat,

cum comminus venerant, gladiis a velitibus trucidabantur,

Pacuvius qui Syriam usu suam fecit, cum vino... sibi parentaverat,

cum fossam latam cubiculari lecto circumdedisset, ejusque transitum... conjunxisset, eum ipse detorquebat,

cum cohortes ex acie procucurrissent, Numidae... effugiebant, etc.,

cum in jus duci debitorem vidissent, undique convolabant,

Demaratus cum audiret dominationem Cypseli confirmari, defugit patriam ( = cum audivisset),

(Epaminondas) cum gravi vulnere exanimari se videret, quaesivit salvusne esset clipeus, etc.,

cum ex eo quaereretur quid esset dolus magnus, respondebat, etc.,

qui cum unum jam et alterum diem desideraretur, neque in eis locis inveniretur... liberti Asuvii in eum invadunt, etc.,

quid enim meus frater ab arte adjuvari potuit, cum... furem se videre respondit? Quid in omni oratione Crassus... cum pro Cn. Plancio diceret?

where dicebat might stand for diceret, but not responderet for respondit: cum ad tribum Polliam ventum est, et praeco cunctaretur, etc.,

cum tecum Ephesi collocutus sum,

cum te Puteolis prosequerer,

also,

posticulum hoc recepit quom aedis vendidit, Flaut. Trin. 1, 2, 157: scilicet qui dudum tecum venit cum pallam mihi Detulisti,

non tum cum emisti fundum Tusculanum, in leporario apri fuerunt,

in judiciis quanta vis esset didicit cum est absolutus,

per tuas statuas vero cum dixit, vehementer risimus,

cum occiditur Sex. Roscius, (servi) ibidem fuerunt,

tunc flesse decuit cum adempta sunt nobis arma,

6, 7, 4: semel dumtaxat vultum mutavit, tunc cum... anulum in profundum dejecit,

9, 8, 1: rerum natura... cum visum est deinde, (filium tuum) repetiit,

accepimus et serpentem latrasse cum pulsus est regno Tarquinius,

jube vinum dari: jam dudum factum'st quom primum bibi,

Pompeius cum primum contionem habuit... ostendit, etc.,

ipse cum primum pabuli copia esse inciperet, ad exercitum venit,

effice ut idem status sit cum exigis qui fuit cum promitterem,

tum lacrimare debueras cum equo calcaria subderes,

in quem Juppiter se convertit cum exportavit per mare... Europen,

ne cum in Sicilia quidem (bellum) fuit... pars ejus belli in Italiam ulla pervasit,

nempe eo (lituo) Romulus regiones direxit tum cum urbem condidit,

non tibi, cum in conspectu Roma fuit, succurrit? etc.,

ab Anaximandro moniti Lacedaemonii sunt ut urbem... linquerent, quod terrae motus instaret, tum cum... urbs tota corruit,

ad quem cum accessimus, Appio, subridens, Recipis nos, inquit, etc.,

me primus dolor percussit, Cotta cum est expulsus,

itaque ne tum quidem cum classem perdidisti, Mamertinis navem imperare ausus es,

haec cum facta sunt in concilio, magna spe et laetitia omnium discessum est,

cum Thessalos in armis esse nuntiatum est, Ap. Claudium... senatus misit,

Gracchus cum ex Sardinia rediit, orationem ad populum habuit,

set Stalagmus quojus erat tunc nationis, quom hinc abit?

haec Crassi oratio cum edita est, quattuor et triginta tum habebat annos, etc.,

eo cum venio, praetor quiescebat,

cum Caesari in Galliam venit, alterius factionis principes erant Aedui, alterius Sequani,

cum haec accepta clades est, jam C. Horatius et T. Menenius consules erant,

45, 39, 1: merito me non adgnoscis, nam cum hoc factum est, integer eram,

beneficium ei videberis dedisse cui tunc inimicissimus eras cum dares?

bona quoque, quae tunc habuit cum damnaretur, publicabuntur,

pauper Fabricius (erat) Pyrrhi cum sperneret aurum,

cum est ad nos adlatum de temeritate eorum, etc., cetera mihi facillima videbantur... multaque mihi veniebant in mentem, etc.,

eademne erat haec disciplina tibi quom tu adulescens eras?

alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

qui cum plures erant, paucis nobis exaequari non poterant, hi postquam pauciores sunt, etc.,

qui (Pompeius) cum omnes Caesarem metuebamus ipse eum diligebat, postquam ille metuere coepit, etc.,

res per eosdem creditores per quos cum tu aderas agebatur,

Senatus consultum factum est de ambitu in Afranii sententiam quam ego dixeram cum tu adesses,

Trebellium valde jam diligit: oderat tum cum ille tabulis novis adversabatur,

non tam id sentiebam cum fruebar, quam tunc cum carebam,

etenim tunc esset hoc animadvertendum cum classis Syracusis proficiebatur,

cum captivis redemptio negabatur, nos vulgo homines laudabant, nunc deteriore condicione sumus, etc.,

hic subito quantus cum viveret esse solebat, Exit humo,

desipiebam mentis cum illa scripta mittebam tibi,

sed tu cum et tuos amicos in provinciam quasi in praedam invitabas, et cum eis praedabare, et... non statuebas tibi rationem esse reddendam?

illas res tantas cum gerebam, non mihi mors, non exsilium ob oculos versabatur?

num P. Decius cum se devoveret, et equo admisso in mediam aciem Latinorum inruebat, aliquid... cogitabat?

fulgentis gladios hostium videbant Decii, cum in aciem eorum inruebant,

cum vim quae esset in sensibus explicabamus, etc.,

equidem... risum vix tenebam, cum Attico Lysiae Catonem nostrum comparabas,

cum censebam,

cum dicebam,

cum ponebas,

res, cum haec scribebam, erat in extremum adducta discrimen,

sometimes cum dabam = cum scribebam,

cum scriberem, as epistolary tense, in oblique discourse,

tum cum insula Delos... nihil timebat, non modo provinciis sed etiam Appia via jam carebamus,

antea cum equester ordo judicaret, improbi magistratus in provinciis inserviebant publicanis (a logical consequence),

sed cum jam honores (Hortensii) et illa senior auctoritas gravius quiddam requireret, remanebat idem (dicendi genus) nec decebat idem,

Flaminius, cum tripudio auspicaretur, pullarius diem differebat, etc.,

Zenonem cum Athenis essem audiebam frequenter,

cum ageremus vitae supremum diem, scribebamus hoc,

cum jam in exitu annus esset, Q. Marcius... magistratu abiturus erat,

tum mi aedes quoque arridebant, quom ad te veniebam, tuae,

cum a nostro Catone laudabar vel reprehendi me a ceteris facile patiebar,

Hortensius cum partiretur tecum causas, prorogandi locum semper tibi relinquebat,

ex hoc effectos panes, cum in colloquiis Pompeiani famem nostris objectarent, vulgo in eos jaciebant (causal),

according to class. usage,

contrary to class. usage,

nam quom modo exibat foras, ad portum se aibat ire,

ut, cum L. Opimii causam defendebat, C. Carbo nihil de Gracchi nece negabat, sed id jure factum esse dicebat,

nuper cum ego C. Sergii Oratae... causam defenderem, nonne omnis nostra in jure versata defensio est?

similiter arbitror... illum (oratorem) de toto illo genere non plus quaesiturum esse, quid dicat, quam Polycletum illum, cum Herculem fingebat, quem ad modum pellem aut hydram fingeret (fingebat, for euphony, in view of the foll. fingeret),

nec vero ille artifex cum faceret Jovis formam... contemplabatur aliquem, e quo similitudinem duceret,

casu, cum legerem tuas litteras, Hirtius erat apud me,

Hasdrubal tum forte cum haec gerebantur, apud Syphacem erat,

cum haec Romae agebantur, Chalcide Antiochus ipse sollicitabat civitatium animos, etc.,

cum haec in Hispania gererentur, comitiorum jam appetebat dies,

cum haec agebantur, Chalcide erat Antiochus,

cum haec agerentur jam consul via Labicana ad fanum Quietis erat,

tunc erat mendacio locus cum ignota essent externa... nunc vero, etc. (opposition of times),

cum haec proderem habebant et Caesares juvenes sturnum, etc.,

res quom animam agebat tum esse offusam oportuit,

quod cum res agebatur nemo in me dixit, id tot annis post tu es inventus qui diceres?

o, Astaphium, haut isto modo solita's me ante appellare, Sed blande, quom illuc quod aput vos nunc est, aput me haberem,

44, 39, 7.— Hence the mood may change in co-ordinate clauses: tum, cum haberet haec res publica Luscinos, Calatinos, etc., homines... patientia paupertatis ornatos, et tum, cum erant Catones, Phili, etc., tamen hujusce modi res commissa nemini est (haberet, concessive),

cum is triumphus de Liguribus agebatur, Ligures... coloniam ipsam ceperunt,

cum Africanus censor tribu movebat centurionem... inquit,

cum (censor) M. Antistio equum ademisset,

magistratus quom ibi adesset, occepta'st agi,

Alexandrum uxor sua, cum simul cubaret, occidit,

armati, cum sui utrosque adhortarentur... in medium inter duas acies procedunt,

cum ille Romuli senatus... temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam, populus id non tulit,

an pater familiarissimis suis succensuit cum Sullam et defenderent et laudarent? (causal),

tum cum bello sociorum tota Italia arderet, homo non acerrimus... C. Norbanus in summo otio fuit (concessive),

quibus rebus cum unus in civitate maxime floreret, incidit in eandem invidiam, etc. (adversative),

sed cum jam appropinquantium forma lemborum haud dubia esset... tunc injecta trepidatio est,

quem quidem hercle ego, in exilium quom iret, redduxi domum,

consule me, cum esset designatus tribunus, obtulit in discrimen vitam suam,

haec epistula est, quam nos, in aedibus Apronii cum litteras conquireremus, invenimus,

Brundusii cum loquerer cum Phania, veni in eum sermonem ut dicerem, etc.,

itaque, cum populum in curias triginta divideret, nomina earum (Sabinarum) curiis imposuit,

Ap. Claudius, ovans cum in urbem iniret, decem milia pondo argenti, etc., in aerarium tulit,

cum essem in castris ad fluvium Pyramum, redditae mihi sunt uno tempore a te epistulae duae,

so with cum essem (essemus, etc.),

Eumenes rex ab Roma cum in regnum rediret... mactatus est ( = on the journey),

Agesilaus cum ex Aegypto reverteretur... in morbum implicitus decessit,

Gallo narravi, cum proxime Romae fui, quid audissem,

proxime cum in patria mea fui, venit ad me, etc.,

ipsi comprehensi a me, cum jam dilucesceret, deducuntur,

cum advesperasceret, cum lucesceret,

cum lux appropinquaret,

cum dies instaret,

cum comitiorum tempus adpeteret,

cum dies comitiorum adpropinquaret,

cum ea dies venit,

cum hanc jam epistulam complicarem, tabellarii a vobis venerunt, etc.,

L. Octavius, cum multas jam causas diceret, adulescens est mortuus,

cum plures jam tribus dicto esse audientem pontifici duumvirum juberent... ultimum de caelo quod comitia turbaret intervenit,

cum maxime conquereretur apud patres... repente strepitus ante curiam... auditur,

haec cum maxime dissereret, intervenit Tarquinius,

so with cum maxime,

Caesarem saepe accusavit, cum adfirmaret illum numquam, dum haec natio viveret, sine cura futurum ( = adfirmans, or adfirmando),

Antigonus in proelio, cum adversus Seleucum dimicaret, occisus est ( = dimicans),

impulit ut cuperem habere, cum diceret,

cum haec in Achaia atque apud Dyrrhachium gererentur... Caesar mittit, etc.,

cum civitas in opere ac labore adsiduo reficiendae urbis teneretur, interim Q. Fabio... dicta dies est,

cum hic status in Boeotia esset, Perseus... misit,

illum saepe audivi, hic, cum ego judicare jam aliquid possem, abfuit,

cum maxime haec in senatu agerentur, Canuleius... (ad populum) ita disseruit,

cum maxime Capua circumvallaretur, Syracusarum oppugnatio ad finem venit,

cum jus amicitiae, societatis, adfinitatis ageretur, cum, etc., eo tempore tu non modo non... retulisti, sed ne ipse quidem, etc.,

ille versus, qui in te erat collatus cum aedilitatem petebas,

cum ex oppido exportabatur (Dianae statua) quem conventum mulierum factum esse arbitramini?... Quid hoc tota Sicilia est clarius quam omnes convenisse cum Diana exportaretur ex oppido? etc.,

sed ego, homines cum considerabam, alterum fidei, alterum probri plenum, nequaquam adduci potui ad absolvendum,

cum secum reputavit,

amice facis Quom me laudas,

bene facitis cum venitis,

quae cum taces, nulla esse concedis,

cum igitur proferent aliquid hujusmodi... inventum proferent,

quod cum dederis, illud dederis ut is absolvatur,

fecisti furtum quom istaec flagitia me celavisti et patrem,

loco ille motus est cum ex urbe est depulsus,

Orestes cum se defendit, in matrem confert crimen,

cum grandiorem aetatem ad consulatum constituebant, adulescentiae temeritatem verebantur,

very rare): quid quod et ominibus certis prohibebar amori Indulgere meo, tum cum mihi ferre jubenti Excidit et fecit spes nostras cera caducas,

exspectationem nobis non parvam attuleras cum scripseras, etc.,

quod quidem tibi ostenderam cum a me Capuam reiciebam,

tunc venena edebat bibebatque, cum immensis epulis non delectaretur tantum, sed gloriaretur,

illa scelera... cum ejus domum evertisti, cujus, etc.,

jam aderit tempus quom sese etiam ipse oderit,

erit illud profecto tempus et illucescet aliquando dies cum... amicissimi benevolentiam desideres,

fuit quoddam tempus cum in agris homines bestiarum more vagabantur,

fuerunt alia genera qui... dicebant,

fuit cum hoc dici poterat (potuisset would be hypothetical),

quod fuit tempus cum rura colerent homines,

ac fuit cum mihi quoque initium requiescendi concessum arbitrarer,

incidunt saepe tempora cum ea commutantur,

longum illud tempus cum non ero, etc.,

atque ille eo tempore paruit cum parere senatui necesse erat,

memini noctis illius cum... pollicebar,

illa pugna quom, etc. ( = in qua),

Marcellino Consule, cum ego... putabam ( = anno Marcellini, quo, etc.),

patrum nostrorum memoria cum exercitus videbatur ( = tempore quo),

accepit enim agrum iis temporibus cum jacerent pretia praediorum,

numerandus est ille annus cum obmutuisset senatus?

haec scripsi postridie ejus diei cum castra haberem Mopsuhestiae (cf. habebam, as epistolary tense),

eodem anno, cum omnia infida Romanis essent, Capuae quoque conjurationes factae,

Crassus hodie, cum vos non adessetis, posuit idem, etc.,

omnia quae a te nudius tertius dicta sunt, cum docere velles, etc.,

posteaquam Pompeius apud populum ad VIII. Id. Febr., cum pro Milone diceret, clamore convicioque jactatus est,

hanc domum Jam multos annos est quom possideo,

anni sunt octo cum ista causa in ista meditatione versatur,

vigesimus annus est, cum omnes scelerati me unum petunt,

jam diu'st quom ventri victum non datis,

quia septem menses sunt quom in hasce aedes pedem Nemo intro tetulit,

permulti jam anni erant cum inter patricios magistratus tribunosque nulla certamina fuerant,

dies triginta aut plus in ea navi fui, Quom interea semper mortem exspectabam miser,

unus et alter dies intercesserat, cum res parum certa videbatur,

annos factum'st sedecim Quom conspicatus est primo crepusculo Puellam exponi,

nondum centum et decem anni sunt cum de pecuniis repetundis lata lex est,

nam illi quidem haut sane diu'st quom dentes exciderunt,

omnino biduum supererat cum exercitui frumentum metiri oporteret,

dies nondum decem intercesserant cum ille alter filius necatur,

nondum lucebat cum Ameriae scitum est,

dies haud multi intercesserunt cum ex Leontinis praesidium... venerunt,

non dubitabat Minucius quin, etc., cum repente jubetur dicere,

jamque hoc facere noctu adparabant cum matres familiae repente... procucurrerunt,

jam Sora capta erat cum consules prima luce advenere,

vix erat hoc plane imperatum cum illum spoliatum... videres,

quam multi enim jam oratores commemorati sunt... cum tamen spisse ad Antonium Crassumque pervenimus,

jamque fuga timidum caput abdidit alte (coluber), Cum medii nexus extremaeque agmina caudae Solvuntur,

Hortensium maxime probavi pro Messala dicentem, cum tu abfuisti,

num infitiari potes te illo ipso die meis praesidiis circumclusum commovere te non potuisse, cum tu nostra... caede contentum esse dicebas?

nox erat et placidum carpebant fessa soporem Corpora... cum medio volvuntur sidera lapsu, Cum tacet omnis ager, etc.,

sed uterque noster cedere cogebatur, cum quidem ille pollicitus est, se quod velletis esse facturum,

fit gemitus omnium et clamor, cum tamen a praesenti supplicio tuo continuit populus Romanus se, etc.,

cum nihilo magis,

simulat se eorum praesidio conflteri, cum interea aliud quiddam jam diu machinetur,

cum tu interim vero numquam significaris sententiam tuam,

anni sunt octo... cum interea Cluentianae pecuniae vestigium nullum invenitis,

tanta erat in his locis multitudo cum interim Rufio noster... hominem percussit,

post Leuctricam pugnam Lacedaemonii se numquam refecerunt... cum interim Agesilaus non destitit patriam juvare,

nam ipsi vident eorum quom auferimus bona ( = nos auferre or auferentes),

conspectum est cum obiit,

is... numquam est conspectus cum veniret,

vidi... Cum tu terga dares,

L. Flaccum ego audivi cum diceret Caeciliam exisse, etc.,

memini quom... haud audebat,

memini cum mihi desipere videbare,

memini cum velles residere ferventissimo sole,

habeo gratiam tibi Quom copiam istam mi et potestatem facis,

tibi maximas gratias ago, cum tantum litterae meae potuerunt, ut eis lectis, etc.,

quom tu's aucta liberis... gratulor,

quom istaec res tibi ex sententia Pulcre evenit, gaudeo,

cum vero in C. Matii familiaritatem venisti, non dici potest quam valde gaudeam,

di tibi bene faciant semper quom advocatus bene mi ades,

etiamne ea neglegamus, quae fiunt cum maxime, quae videmus?

nunc cum maxume operis aliquid facere credo,

quae multos jam annos et nunc cum maxime filium interfectum cupit,

castra amissa, et tum cum maxime ardere,

foliis ternis, aut, cum plurimum, quaternis,

cum tardissime,

cum longissime,

hoc hic quidem homines tam brevem vitam colunt, Quom hasce herbas hujus modi in suom alvom congerunt,

edepol, merito esse iratum arbitror, Quom apud te tam parva'st ei fides,

praesertim quom is me dignum quoi concrederet Habuit, me habere honorem ejus ingenio decet,

jam istoc probior es meo quidem animo quom in amore temperes,

Brix conjectures temperas): nil miror si lubenter tu hic eras, Quom ego servos quando aspicio hunc lacrumem quia dijungimur,

Lubbert, Grammat. Stud. II. pp. 133, 137): Nam puerum injussu eredo non tollent meo, Praesertim in ea re quom sit mi adjutrix socrus,

cum ista sis auctoritate, non debes arripere maledictum ex trivio,

cum vita sine amicis insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare,

quae cum ita sint, videamus, etc.,

quod cum ita sit, etc.,

cum inimicitiae fuerint numquam, opinio injuriae beneficiis sit exstincta... rei publicae providebo,

vacuum fundum, cum ego adessem, possidere non potuisti,

cum tanta multitudo lapides et tela conicerent, in muro consistendi potestas erat nulli,

cum esset egens, sumptuosus, audax... ad omnem fraudem versare suam mentem coepit,

quod oppidum cum esset altissimo et munitissimo loco, ad existimationem imperii arbitratus sum, comprimere eorum audaciam,

Caesar cum constituisset hiemare in continenti, neque multum aestatis superesset, obsides imperat, etc.,

quae cum ita sint, quid est quod de ejus civitate dubitetis, praesertim cum aliis quoque civitatibus fuerit adscriptus?

cur enim tibi hoc non gratificor nescio, praesertim cum his temporibus audacia pro sapientia liceat uti,

cum praesertim vos alium miseritis,

nihil est virtute amabilius, quippe cum propter virtutem etiam eos, quos numquam videmus, quodammodo diligamus,

numquam ego pecunias istorum, etc., in bonis rebus duxi, quippe cum viderem, etc.,

omnia experiri necessitas cogebat: quippe cum primas spes fortuna destituit, futura praesentibus videntur esse potiora,

me incommoda valetudo qua jam emerseram, utpote cum sine febri laborassem, tenebat Brundusii,

hei mihi, insanire me aiunt, ultro quom ipsi insaniunt,

tibi obtemperem quom tu mihi nequeas?

eo vos madefacitis, quom ego sim hic siccus?

cum de bonis et de caede agatur, testimonium dicturus est is qui et sector est et sicarius,

et cum tibi, viro, liceat purpura in veste stragula uti, matrem familias tuam purpureum amiculum habere non sines?

indignatur exul aliquid sibi deesse, cum defuerit Scipioni dos?

ita, cum maximis eum rebus liberares, perparvam amicitiae culpam relinquebas,

hunc Egnatium censores, cum patrem eicerent, retinuerunt,

eorum erat V. milium numerus, cum ipsi non amplius octingentos equites haberent,

Socratis ingenium immortalitati scriptis suis Plato tradidit, cum ipse litteram Socrates nullam reliquisset,

qui it lavatum In balineas, quom ibi sedulo sua vestimenta servat, Tam subripiuntur,

testis est Graecia, quae cum eloquentiae studio sit incensa, jamdiuque excellat in ea... tamen omnis artis vetustiores habet,

nam (Druentia) cum aquae vim vehat ingentem, non tamen navium patiens est,

ego autem, cum consilium tuum probarem, et idem ipse sentirem, nihil proficiebam,

non poterant tamen, cum cuperent, Apronium imitari,

quae cum ita essent... tamen,

cui cum Cato et Caninius intercessissent, tamen est perscripta,

patrem meum, cum proscriptus non esset, jugulastis,

quis ex populo, cum Scaevolam dicentem audiret in ea causa, quicquam politius aut elegantius exspectaret?

etiam tum quiesceretis cum rem publicam a facinorosissimis sicariis esse oppressam videretis?

quod esset judicium cum de Verris turpissimo comitatu tres recuperatorum nomine adsedissent?

mors cum exstinxisset invidiam, res ejus gestae sempiterni nominis glorianiterentur,

qui cum Amphitruone abiit hinc in exercitum,

cum Pansā vixi in Pompeiano,

semper ille antea cum uxore, tum sine eā,

quibuscum essem libenter,

cum quibus in ceteris intellegis afuisse,

si cenas hodie mecum,

vagamur egentes cum conjugibus et liberis,

errare malo cum Platone, etc.,

qui unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant,

in' hinc, quo dignus, cum donis tuis Tam lepidis,

egone abs te abii hinc hodie cum diluculo?

cum primo luci,

cras cum filio cum primo luci ibo hinc,

cum primā luce,

cum primo lumine solis,

pariter cum ortu solis,

pariter cum occasu solis,

cum sole reliquit,

mane cum luci simul,

simul cum dono designavit templo Jovis fines,

et vixisse cum re publicā pariter, et cum illā simul extinctus esse videatur,

cum magnā calamitate et prope pernicie civitatis,

cum summā rei publicae salute et cum tuā peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui, etc.,

cum magno provinciae periculo,

cum summo probro,

cum summā tuā dignitate,

cum bonā alite,

ferendum hoc onus est cum labore,

multis cum lacrimis aliquem obsecrare,

hunc ipsum abstulit magno cum gemitu civitatis,

orare cum lacrimis coepere,

si minus cum curā aut cautelā locus loquendi lectus est,

cum curā,

cum summo studio,

cum quanto studio periculoque,

cum multā venustate et omni sale,

summā cum celeritate ad exercitum rediit,

maximo cum clamore involant,

cum clamore,

cum clamore ac tumultu,

Athenienses cum silentio auditi sunt,

illud cum pace agemus,

cum bonā pace,

cum bonā gratiā,

cum bonā veniā,

cum veniā,

cum virtute vivere,

cum judicio,

cum firmā memoriā,

legata cum fide ac sine calumniā persolvere,

spolia in aede... cum sollemni dedicatione dono fixit,

et huic proelium cum Tuscis ad Janiculum erat crimini,

frumenti cum summā caritate inopia erat,

cum eo quidem, quod, etc.,

sit sane, quoniam ita tu vis: sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat,

Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, si et ipsi adscribi coloni vellent,

cum eo tamen, ut nullo tempore is... non sit sustinendus,

obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites, etc.,

cum eo, ne amplius quam has urant,

cum eo tamen, ne, etc.,

cum divis volentibus quodque bene eveniat mando tibi, Mani, etc.,

agite, cum dis bene juvantibus arma capite,

cum superis,

ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo,

cum octavo, cum decimo,

cum centesimo,

cum centesimā fruge agricolis faenus reddente terrā,

cum linguā lingere,

cum suo gurgite accepit venientem (fluvius),

cum vino et oleo ungere,

terra in Augurum libris scripta cum R uno,

ut proprie cohaereat cum narratione,

(haec) arbitror mihi constare cum ceteris scriptoribus,

interfectam esse... convenit mihi cum adversariis,

quī autem poterat in gratiam redire cum Oppianico Cluentius?

hanc sententiam cum virtute congruere semper,

foedera quibus etiam cum hoste devincitur fides,

capita nominis Latini stare ac sentire cum rege videbant,

cum aliquo in gratiam redire,

stabat cum eo senatūs majestas,

conjurasse cum Pausaniā,

Autronium secum facere,

cum his me oblecto, qui res gestas aut orationes scripserunt suas,

quoniam vivitur, non cum perfectis hominibus, sed cum iis, etc.,

nulla (societas) carior quam ea quae cum re publicā est unicuique nostrum,

cum civibus vivere,

cum M. Fabio mihi summus usus est,

cum quibus publice privatimque hospitia amicitiasque junxerant,

partiri cum Dinaeā matre jussit,

cum Baebio communicare,

of local association, nearness: cum mortuā jugulatum servum nudum positurum ait,

duos tamen pudor cum eo tenuit,

cum aliquo agere,

cum eo Accius injuriarum agit,

si par est agere cum civibus,

si mihi cum Peripateticis res esset,

tecum enim mihi res est,

uni tibi et cum singulis res est,

pacem cum Sabinis facere,

haec ego cum ipsis philosophis disserebam,

tempus cum conjuratis consultando absumunt,

quibuscum continenter bellum gerunt,

cum Cleanthe quam multis rebus Chrysippus dissidet!

neque tam quererer cum deo quod, etc.,

cum quo Antiochum saepe disputantem audiebam,

cum stomacheretur cum Metello,

manu cum hoste confligere,

utilia cum honestis pugnare,

cum majoribus nostris bella gessit,

cum Auruncis bellum inire,

cum Volscis aequo Marte discessum est,

inimicitias cum Africano gerere,

cum Scipione dissentire,

cum utrāque (uxore) divortium fecit,

nec Arcesilae calumnia conferenda est cum Democriti verecundiā,

hanc rationem dicendi cum imperatoris laude comparare,

conferam Sullamne cum Junio,

(orationem) cum magnitudine utilitatis comparare,

hominem sine re, sine fide,

a portu illuc nunc cum laternā advenit,

cadus cum vino,

olla cum aquā,

arcula cum ornamentis,

fiscos cum pecuniā Siciliensi,

onerariae naves cum commeatu,

cum servili schemā,

so of clothing,

ut ne quis cum telo servus esset,

so of weapons,

inmissi cum falcibus, etc.,

vidi argenteum Cupidinem cum lampade,